تعیین‏ کننده ‏های فقر ‏خانوارهای شهری ایران در سال ۱۳۸۸ کاربرد مدل داده‏ های تابلویی با متغیر وابسته محدود

نخستین قدم در راه مبارزه با فقر و برنامه‏ریزی‏های مناسب برای کاهش آن، شناسایی عوامل اثرگذار بر فقر خانوارهاست. در راستای اهمیت موضوع، در این مطالعه، با استفاده از ریزداده‏های طرح هزینه ـ درآمد خانوارهای شهری کشور در سال 1388 و مدل اقتصادسنجی، عوامل مؤثر بر فقر شناسایی می شود. در این مطالعه از مدل داده‏های تابلویی با متغیر وابسته محدود استفاده شده‏ که ویژگی این مطالعه و تمیز آن از سایر مطالعات انجام شده در ایران است. بدین ترتیب پس از خوشه بندی داده‏ها و محاسبه خط فقر مدل لاجیت داده‏های تابلویی که براساس متغیرهای اقتصادی ـ اجتماعی اثرگذار بر فقر خانوار طراحی شده ‏بود، با روش حداکثر درست نمایی برآورد شد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که از بین متغیرهای اثرگذار بر خروج از فقر، متغیرهای نسبت تعداد افراد باسواد و شاغل بیشترین تأثیر را دارند، در حالی‏که متغیرهایی مانند بعد خانوار احتمال قرارگیری خانوار را در دایره فقر افزایش می‏دهد. از یافته‏های دیگر اینکه، جنسیت سرپرست خانوار اثر معناداری بر فقر دارد. ضریب این متغیر نشان داد که مرد سرپرست بودن خانوار نسبت به زن‏ سرپرست بودن از احتمال قرارگیری در دایره فقر می‏کاهد.